Take two: The final blow

An dàrna turas: A' bhuille mu dheireadh

Let's have a look at this conversation again.

chat avatar

Bha mi a' bruidhinn ri mo sheanair an latha roimhe mun Ghàidhlig.

I was talking to my grandfather the other day about Gaelic.

chat avatar

Seadh. Dè bha e ag ràdh?

Uh–huh. What was he saying?

chat avatar

'S mathaid gum b' e an dà chogadh mhòr a' bhuille mu dheireadh dhan Ghàidhlig anns na h–Eileanan.

That perhaps the two world wars were the final blow for Gaelic in the Islands.

chat avatar

'S e an fhìrinn a th' aige.

He's absolutely right [It's the truth that he has.]

chat avatar

Ach nach eil sin rud beag … làidir?

But isn't that just a little bit … strong?

chat avatar

Chan eil. Smaoinich air na chaidh romhainn, na daoine a chaidh romhainn. Chaidh an t–uabhas de dh'fhireannaich òga a mharbhadh, thall thairis air feadh an t–saoghail.

It isn't. Think of what went before us, the people who went before us. An awful lot of young men were killed, abroad all over the world.

chat avatar

Agus nach do thachair sin do dhaoin' eile air feadh an t–saoghail?

And didn't that happen to other people all over the world?

chat avatar

Thachair. Ach cuimhnich, bhiodh fada barrachd dhaoine a' bruidhinn na Gàidhlig ron chiad chogadh.

It did [happen]. But remember, there were many more people speaking Gaelic before the first war.

chat avatar

Cha do smaoinich mi cus mu dheidhinn sin roimhe seo.

I didn't think about that too much before now.

chat avatar

Agus mar a tha fhios agad, air an slighe dhachaigh bhon Chiad Chogadh chaidh còrr is 200 a mharbhadh san tubaist mhòir uabhasaich An Iolaire.

And as you know, on their way home from the First War, more than 200 were killed in the terrible disaster of the Iolaire.

chat avatar

Dìreach. Call na h–Iolaire. Agus thadhail mi air Carragh–Chuimhne na h–Iolaire.

Indeed. The Loss of the Iolaire. And I visited the Iolaire Memorial.

chat avatar

Tha ceud bliadhna ann bhon uair sin ach thathas fhathast mothachail air a' bhròn sin.

It's a hundred years since then but that sorrow is still felt.

chat avatar

Nuair a smaoinicheas mi air na làithean tha romhainn, nach dèan sinn ar dìcheall air sgàth na Gàidhlig.

When I think of the days that are ahead of us, let's do our best for the sake of Gaelic.